skip to main |
skip to sidebar
The Political Theories and Concepts Found in the Buddhist Tradition (බෞද්ධ සම්ප්‍රදායේ එන දේශපාලන න්‍යායන් සහ සංකල්ප)
හැඳින්විම
"දේවෝ වස්සතු කාලේන
සස්සසම්පත්ති හෝතුච
පිතෝ භවතු ලෝකෝච
රාජා භවතු ධම්මිකෝ "
බෞද්ධ දේශපාලන සංකල්ප හැඩගැසුනේ ධම්ම සංකල්පය මුල් කර ගෙනය. උක්ත ගාථාවේ අවසන් පදයෙන් අරුත් ගැන්වෙන පරිදි, රජු ධාර්මික විය යුතු යැයි පැවති පසුබිමට සම්මත වු හේතුවද එයයි. යම් සමාජයක සංවිධිත ව්‍යූහය ගොඩනැගෙනුයේ එකී සමාජයේ පාලන කේන්ද්‍රස්ථානය පදනම් කර ගනිමිනි. රජු පත්කර ගනු ලබන්නේ මහජනයා විසින් වන අතර එහෙයින් රජු, මහාසම්මත වු බව බුද්ධ දේශනාවේ සඳහන් වේ. තවද එහෙයින් ඔහු දිව්‍යමය බලයකින් සැම අතින්ම තොර වු, මනුෂ්‍යයන් අතරම පහළ වූ, මනුෂ්‍යයන් අතරින් තෝරා ගනු ලැබූ හුදු මහජන නියෝජිතයෙක් පමණක්ම විය. බෞද්ධ දේශපාලන දර්ශනයේ මුලික හරය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය බව මෙහි ඉදිරියට සඳහන් කරන කරුණු අනුව ගම්‍ය වනු ඇත. නුතන දේෂපාලන දර්ශනයේත් වැදගත් සංකල්පයක් සේ පිළිගැනෙන දේශපාලන ක්‍රියාදාමයේ මූලිකයා ලෙස පුරවැසියා සැලකිම බෞද්ධ දේශපාලන දර්ශනයෙන්ද සනාධ වේ. ජනතාව කේන්ද්‍ර කොට ගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදි පාලන ක්‍රමය පිළිබඳ සංකල්පය, අද්‍යතන දේශපාලන මතවාද සමග ජනතාව අතරට ප්‍රවිශ්ට විමට සියවස් ගණනකට පෙර ක්‍රි. පූ. 6 නව සියවසේ දී බුදුරපාණන් වහන්සේ විසින් දේශිත බවත්, එය බෞද්ධ සමාජයට ආගන්තුක වුවක් නොවන බවත් මෙහිදි විද්‍යමාන වේ. ග්‍රණපාල මලලසේකර මහකා මේ පිළිබඳ දක්වන අදහස සැලකිල්ලට ගැනිමේදීද උක්ත කරුණු සනාථ වේ. සිතිමේ සහ නිදහසේ තීරණ ගැනිමේ අයිතිය අගය කළ බුදුසමය හඳුන්වා දෙන ලොව පැරණිම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංවිධානය ලෙස සංඝ සංවිධානය හඳුනා ගන්න බව (www.sannasa.org ; 2010/02/02) ඔහුගේ අදහසයි.
බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය තුළ පාලකයාගේ එනම්, රජුගේ ධාර්මිකත්වය ආවශ්‍යයික අංගයක් ලෙස අපේක්ෂා කරන ලදී. උක්ත ගාථාවෙන් සුවිෂද වන කරුණු අවධානයට ගැනිමේදී රාජ්‍යෙය් පැවැත්ම ස්ථාවර විමටත්, සතුරු උවදුරු වලින් සුරක්ෂිත විමටත්, මුඛ්‍ය හේතුව ලෙස පිළිගැනුනේ රජුගේ ධාර්මික පැවැත්මයි. නමුත් වැදගත්ම සාධකය වන්නේ බෞද්ධ භික්ෂූන්ට කිසිදු විටෙක දේශපාලනය හෝ රාජ්‍ය පාලනය පිළිබඳ ඍජුව මැදිහත්විමට අවස්ථාව නොතිබීමයි. එසේ වුවද බෞද්ධ ඉගැන්වීම් අවධානයට ගැනීමේදී
ධාර්මික රජු කවරාකාර විය යුතුද?
රජු විසින් අනුගමනය කළ යුතු යම් යමු ප්‍රතිපත්ති කවරේද?
ඒවා ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ආකාරය කෙබඳුද?
ක්‍රියාවට නැගිය යුත්තේ කෙසේද?
රාජ්‍ය පාලනයේදි අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රමවේද මෙහෙයවිය යුත්තේ කවර අයුරින්ද?
යනාදි අවස්ථා පිළිබඳ සාධක විද්‍යමාන වන ආකාරය හඳුනා ගැනීමේ හැකතියාව ලැබේ. එපමණක්ද නොව, අධාර්මික රජු උදෙසා පාලිත පක්ෂය හැසිරිය යුතු ස්වරූපය ගම්‍ය වන අවස්ථාද බෞද්ධ ඉතිහාසය විමර්ශනයේදී මැනවින් නිරූපණය වේ. බුද්ධ භාශිතය අවධාරණය කිරීමේදී නිදර්ශන රුසක් සහිතව උක්ත සාධකය විශ්ලේෂණය කළි හැකිය.
ජාතක කථා
ධම්මපදය
සූත්‍ර
බුද්ධ කාලින සිදුවිම්
පශ්චාත් බෞද්ධ යුගයේ සිදුවිම්
ආදි සාධක පදනම් කොට ගනිමින් බෞද්ධ දර්ශනයේ එන දේශපාලන න්‍යායන් සහ සංකල්ප හඳුනා ගැනිමටත්, සමාජයේ එය ක්‍රියාත්මක විමේ ප්‍රාමාණික ස්වරූපය හඳුනා ගැනිමටත් එමගින් හැකියාව ලැබේ. ඇතැම් දේශපාලනික අර්බුදමය අවස්ථාවන්හිදී රාජ්‍ය පාලකයින් උපදෙස් පතා බුදුන් වහන්සේ සමිපයට පැමිණි සිදුවිම් පිළිබඳවත්, රාජ්‍යන් අතර පැවති ගැටුම් සමනය කරනු වස් බුදුන් වහන්සේගේ මැදිහත්විම පිළිබඳවත්, පශ්චාත්කාලීනව බෞද්ධ දර්ශනයේ අනුගාමිකත්වය යටතේ දේශපාලනික සන්ධර්භය උදෙසා ලද පිටිවහලත් මෙම ප්‍රස්තුතය යටතේ විමර්ශනයට ලක්වේ. නමුත් සදහන් කළ යුතු වැදගත් කරුණක් වන්නේ බුදුරදුන් සිය බුද්ධ පුත්‍රයන් වහන්සේලා හට රාජ කථා සාකච්ඡා කිරීම තහනම් තහනම් කර තිබීමයි. එය එසේ වුවද ධර්ම කරුණු විමර්ශනයේදී පෙනි යන්නේ රාජ්‍ය පාලනයට අදාල සිද්ධාන්ත රැසක් බුද්ධ දේශනා තුළ අන්තර්ගත වන බවත්, එකී මගපෙන්විම් රාජ්‍ය තන්ත්‍රයේ පැවැත්මට උපනිශ්‍රිත වු බවත්ය. යම් හෙයකින් ධාර්මික සමාජයේ තිරසාර පැවැත්ම උදෙසා සංවිධිත පාලන ක්‍රමයක් ධාර්මිශ්ට රජෙකුගේ සහ විශ්වාසනිය පරිපාලන ඒකකයක් යටතේ බෞද්ධ සමාජය අපේක්ෂා කළ හෙයින් රාජ්‍යෙය් සාමකාමී පැවැත්ම උදෙසා බෞද්ධ දාර්ශනික චින්තාව බෙහෙවින් උපයුක්ත වන්නට ඇත.
එසේ වුවද අවධාරණය කළ යුතු වැදගත් කරුණක් වන්නේ භික්ෂූන්ට රාජකථා සාකච්ඡා කිරිම තහනම් යැයි දැක්වුවද, පශ්චාත්කාලිනව රජුගේ අනුශාසක ධූරය හෙබවිමට පවා භික්ෂූ මැදිහත්විම පිළිබඳ පැහැදිලි, විශ්වාසනිය, මූලාශ්‍රයගත සාධක ලැබීම මත සමාජ සම්මතයන් ඒ ආකාරයෙන්ම ක්‍රියාත්මක වුණිද? නන් විධ ආයතනිකමය පරිනාමයන් පාදක කොට ගෙන එහි විෂමතා සිදු වුණිද? යන්න පිළිබඳවයි. කෙසේ වෙතත් අන් බොහෝ අවස්ථාවන්හි සේමමෙහිදිද මුලික ඉගැන්විමෙන් සහ නියමයන්ගෙන් බැහැර වී සමාජ අවශ්‍යතාවන්ට මුල් තැන දි ඒ ඒ සමාජයීය පස්බිම් යටතේ හැඩ ගැසුණු බව උක්ත සාධක මගින් සුවිශධ වේ. එකී ලක්ෂණ විමර්ශනාත්මක විශ්ලේෂණයකට බඳුන් කිරිම තුළින් බෞද්ධ සම්ප්‍රදායේ දැක්වෙන දේශපාලන න්‍යායන් සහ සංකල්ප අධ්‍යයනය කිරිම මෙහි ඉදිරියට අරමුණු කෙරේ.
(බෞද්ධ දේශපාලනික චින්තාව කෙරෙහි ලද බ්‍රාහ්මණික බලපැම ඉදිරි ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න)
1 Comments
.jpg)
.jpg)
වටිනා ලිපි පෙළක ආරම්භය . ඉතාම වටිනවා මෙ වැනි ශාස්ත්‍රීය කරුනු පිලිබදව මතවාදයක් ඇති කිරිම සහ ඒමගින් එක් එක් අයගේ අදහස් ලබා ගැනිම.
ReplyDeleteමැම ජාතක කතාවක්ම පටන් ගන්නේම "තවද එක් සමයක්හි .. රජු දශ රාජ ධර්මයෙන් රාඣ්‍ය පාලනය කරන කල්හි' කියලා. ඒ නිසා බෞද්ධ ඉතිහාසයේ මනා ප්‍රජාතාන්ත්‍රිය පාලනයක් තිබූ බව පැහැදිලියි.